Skirmunt Aleksander (1798–1870), pionier przemysłu w Pińszczyźnie. Ur. w Mołodowie (pow. kobryński), w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, był synem Szymona i Elżbiety z Orzeszków. S. uczył się w domu, a następnie studiował na Wydz. Matematyczno-Fizycznym Uniw. Wil.; uzyskał w r. 1818 dyplom magistra. Dla uzupełnienia studiów wyjechał na kilka lat za granicę, gdzie kształcił się na wyższych uczelniach niemieckich, francuskich i belgijskich, głównie w zakresie chemii. Odbył też praktykę w fabrykach belgijskich jako prosty robotnik.
Po powrocie do kraju ok. r. 1823 S. przejął od ojca zarząd nad majątkami rodzinnymi: Mołodowem oraz Porzeczem, Albrechtowem, Korzeniowem i Kletną w pow. pińskim. W posagu żony Konstancji z Sulistrowskich otrzymał majątek Szemetowszczyzna (pow. święciański). Łączna powierzchnia dóbr zarządzanych przez S-a przekraczała 33 tys. ha. S. został wybrany na marszałka szlachty pow. pińskiego, a także otrzymał tytuł kamerjunkra dworu carskiego. W r. 1830 uruchomił w Mołodowie niewielką cukrownię, która spaliła się w r. 1835. W r. 1836 założył w Porzeczu fabrykę sukna. Początkowo sprowadził specjalistów z Niemiec, ale wkrótce przejął sam kierownictwo zakładu. Roczna produkcja fabryki wynosiła ok. 4 tys. postawów sukna, a wartość towaru sprzedawanego w Królestwie i w Rosji – ok. 300 tys. rb. S. kształcił na własny koszt miejscowych wyrobników i wysyłał ich na praktyki do zakładów w kraju i zagranicę. Wkrótce powiększył fabrykę do stu warsztatów mechanicznych. W r. 1860 założył S. w Porzeczu dużą i nowoczesną cukrownię o przerobie dziennym ok. 100 ton buraków cukrowych. Rozwinął też uprawę buraków i zachęcał do niej okolicznych włościan. W obu zakładach S-a znajdowało pracę sezonowo ok. 600 osób. W Mołodowie i w Porzeczu założył S. gorzelnię. Współdziałał też przy założeniu fabryki świec stearynowych w Albrechtowie, młyna parowego w Pińsku i fabryki narzędzi rolniczych w Dostojewie w pow. pińskim. Po przekazaniu Porzecza wraz z funkcjonującymi tam zakładami przemysłowymi synowi Aleksandrowi, S. przeniósł się na Krym, gdzie w dolinie Bałakławy w gub. taurydzkiej nabył ponad 200 ha ziemi i sprowadziwszy sadzonki węgierskich i reńskich winorośli, założył winnicę. Gdy winnica ta zaczęła przynosić dochód, przekazał ją synowi Kazimierzowi, a sam przeniósł się do Włoch. Nad Adriatykiem w rejonie Brindisi założył winnicę na ok. 70 ha. Prace te musiał jednak zaniechać ze względu na zły stan zdrowia. Wyjechał na kurację do Niemiec, gdzie zmarł 22 VII 1870 w Castell nad Renem.
Z małżeństwa (ślub w r. 1823) z Konstancją z Sulistrowskich (1806–1845), córką Kazimierza, marszałka gub. wileńskiej, a wnuczką Alojzego Sulistrowskiego, pisarza w. lit., w r. 1794 członka Rady Najwyższej w Wilnie, miał S. 11 dzieci: Kazimierza (ur. 1824), powstańca r. 1863 i zesłańca na Sybir, ożenionego z Heleną ze Skirmuntów (zob.), Karolinę (ur. 1824), żonę Bolesława Skirmunta, marszałka pow. pińskiego, Antoninę (ur. 1825), Konstantego (ur. 1828), właściciela majątku Szemetowszczyzna, Aleksandra (1830–1909), właściciela majątku Porzecze, sędziego pokoju pow. pińskiego, Emilię (ur. 1833), żonę Kaliksta Orzeszki, Szymona (1835–1902), właściciela Kletni, malarza, Henryka (ur. 1836), właściciela Mołodowa, Zygmunta (ur. 1839), Konstancję, zamężną Onichimowską, i Hortensję, zmarłą w młodości.
Portrety S-a i jego żony pędzla Walentego Wańkowicza znajdowały się do września 1939 w pałacu w Mołodowie; – Enc. Org. (1898–1904); Janowski, Słown. bio-bibliogr. Uniw. Wil.; Żychliński, I 284–5, V 324; Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, W. 1994 IV; – Aleksander Skirmunt, „Kalendarz Ungra” 1872 s. 33 (fot.); Szczery Z., Wycieczka po Pińsku i w Pińszczyznę, „Kłosy” 1877 nr 606 s. 84; – „Tyg. Ilustr.” 1871 nr 175 s. 213–14 (fot.); – B. Ossol.: rkp. 13816/II, 16170/II s. 8–9; – Mater. w posiadaniu Zofii Dernałowicz z W. (m. in. mszp. zestawienia genealogicznego Skirmuntów, oprac. przez Juliusza Sokolnickiego z Anglii).
Stanisław Konarski